ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΤΗΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
Οι Βιομηχανίες για να μπορέσουν να μετατρέψουν τις πρωτογενείς ύλες είτε ζωικές είτε φυτικές στην μορφή που όλοι μας γνωρίζουμε , πρέπει να χρησιμοποιήσουν συγκεκριμένο μηχανολογικό εξοπλισμό. Οι βασικότερες διεργασίες που λαμβάνουν χώρα στην βιομηχανία τροφίμων είναι οι εξής.
Ακτινοβολία: Η ακτινοβόληση τροφίμων είναι μια μέθοδος συντήρησης, η όποια συνίσταται στην έκθεση των τροφίμων στην επίδραση ακτινοβολιών ιονισμού κάτω από ελεγχόμενες και προκαθορισμένες συνθήκες.
Ανάδευση-Ανάμιξη: Ανάμιξη ονομάζουμε την διεργασία κατα την οποία ένα υλικό διασπείρεται μέσα σε ένα άλλο υλικό ίδιας ή διαφορετικής φάσης, ώστε τελικά να επιτευχθεί μια ομογενής διασπορά. Ανάδευση ονομάζουμε την μηχανική εκείνη διεργασία κατα την οποία παρέχεται κινητική ενέργεια στο ρευστό μέσω ενός αναδευτήρα για να επιταχυνθεί η διεργασία της αναμιξης.
Αντλίες: Η αντλίες είναι μηχάνηματα που χρησιμοποιούνται για την μετακίνηση υγρών και αερίων. Οι αντλίες γενικά επιτυγχάνουν κίνηση του υγρού μέσω μηχανικής δράσης.
Απόσταξη: Απόσταξη καλείται η διεργασία με την οποία γίνεται διαχωρισμός των συστατικών ομογενούς μίγματος υγρού-υγρού ή υγρού στερεού εκμεταλλευόμενη τη διαφορά των πτητικοτήτων των συστατικών του μίγματος. Ανάλογα με το μίγμα που θέλουμε να αποστάξουμε και τις συνθήκες που εφαρμόζουμε η απόσταξη διακρίνεται σε απλή απόσταξη, κλασματική απόσταξη, απόσταξη με υδρατμούς και απόσταξη σε κενό ή σε ελαττωμένη πίεση.
Διαχωρισμός με μεμβράνες: Οι διαχωρισμοί με μεμβράνες χρησιμοποιούνται για την ανάκτηση ενός ή περισσοτέρων συστατικών, από μίγμα τους με άλλα συστατικά, τα οποία περνούν με μεγαλύτερη ταχύτητα μέσα από το ημιπερατό φράγμα που δημιουργεί η μεμβράνη σε σχέση με τις ουσίες που δεν διαπερνούν.
Διήθηση: Διήθηση ή φιλτράρισμα ονομάζεται η μέθοδος με την οποία απομονώνονται στερεά σωματίδια που περιέχονται σε ένα υγρό μείγμα.
Έκπλυση: Η έκπλυση (leaching) αναφέρεται συνήθως στην εκχύλιση ενός διαλυτού συστατικού από ένα στερεό με τη χρήση ενός διαλύτη (Σ/Υ εκχύλιση). Η διεργασία εφαρμόζεται είτε στην παραγωγή ενός πυκνού διαλύματος ενός πολύτιμου στερεού υλικού είτε στην απελευθέρωση ενός αδιάλυτου στερεού, όπως π.χ. μια χρωστικήουσία, από ένα διαλυτό υλικό με το οποίο έχει μολυνθεί.
Συμπύκνωση : Η συμπύκνωση (εξάτμιση) αποτελεί μία μέθοδο συντήρησης των τροφίμων, η οποία διέπεται από τις ίδιες αρχές με την μέθοδο συντήρησης με ξήρανση και εφαρμόζεται για την συντήρηση υγρών τροφίμων, όπως είναι το γάλα, οι χυμοί των εσπεριδοειδών, ο χυμός της ντομάτας κλπ. Η μέθοδος αυτή συνίσταται στην απομάκρυνση νερού από ένα υγρό τρόφιμο το οποίο παραμένει υγρό και μετά την κατεργασία του με την μέθοδο της συμπύκνωσης.
Εκχύλιση: Η εκχύλιση νοείται σαν την διαδικασία όπου μεταφέρεται μια ουσία από μια φάση όπου βρίσκεται είτε υπό μορφή διαλύματος είτε διασποράς σε μια υγρή φάση. Με την τεχνική της εκχύλισης η απομόνωση μιας ουσίας από ένα μίγμα γίνεται με τη στενή επαφή του με ένα διαλυτικό μέσο το οποίο την διαλύει εκλεκτικά. Το αρχικό μίγμα μπορεί να είναι ένα στερεό ή υγρό φυσικό υλικό ή ένα ακατέργαστο μίγμα μιας αντίδρασης. Ανάλογα με την περίπτωση εφαρμόζεται και διαφορετική τεχνική.
Κοσκίνιση: Η κοσκίνιση είναι μέθοδος φυσικού διαχωρισμού ετερογενών μειγμάτων που περιέχουν συστατικό σε στερεή μορφή του οποίου τα μέρη είναι μεγαλύτερα από ένα ελάχιστο μέγεθος. Το κοσκίνισμα γίνεται με ένα συγκεκριμένο αντικείμενο, το κόσκινο.
Κρυστάλλωση: Η απομάκρυνση ενός συστατικού από ένα διάλυμα με τη μορφή στερεών κρυσταλλικών σωματιδίων ονομάζεται κρυστάλλωση. Είναι μια πολύ διαδεδομένη διεργασία, και μερικά χαρακτηριστικά προϊόντα είναι: η ζάχαρη, το αλάτι, και πολλά άλλα. Στόχος της διεργασίας είναι να παραληφθεί ένα σχετικά καθαρό προϊόν από ένα αρχικό διάλυμα, που μπορεί να περιέχει και άλλες, ανεπιθύμητες ουσίες.
Ξήρανση: Ο όρος ξήρανση (drying) στη βιομηχανία τροφίμων χρησιμοποιείται για τη διεργασία στην οποία η απομάκρυνση νερού από το τρόφιμο γίνεται με εξάτμιση. ∆ιαφέρει από τη συμπύκνωση (concentration) ως προς το τελικό περιεχόμενο νερού στο τρόφιμο, το οποίο είναι χαμηλότερο στην περίπτωση της ξήρανσης.
Ρευστοποίηση: Ρευστοποίηση καλείται η μετατροπή ενός στρώματος ακίνητων σωματιδίων σε στρώμα αιωρούμενων σωματιδίων υπό την επενέργεια ενός υγρού ή ενός αερίου εφόσον η ταχύτητα του ρευστού ξεπεράσει μία κρίσιμη τιμή. Το στρώμα των αιωρούμενων σωματιδίων ονομάζεται ρευστοποιημένη κλίνη και συμπεριφέρεται ως ένα ρευστό με μεγάλο ιξώδες.
Φυγοκέντρηση: Φυγοκέντρηση είναι ο τρόπος διαχωρισμού των γαλακτωμάτων. Αυτά είναι μίγματα μικροσκοπικών στερεών που αιωρούνται μέσα σε υγρά (π.χ. γάλα). Περιστρέφουμε το μίγμα με μεγάλη ταχύτητα οπότε τα συστατικά να διαχωρίζονται σε "στρώματα" (τα πιο πυκνά στο κάτω κάτω μέρος και τα πιο αραιά πάνω πάνω).